Wprowadzenie dwujęzyczności. Którą metodę wybrać ? Rzecz jasna najlepszą!

OPOL, czas i miejsce, język mniejszości w domu, metoda mieszana? A może jeszcze coś innego? Zapewne nie raz zastanawiałaś się na tym, którą metodę wybrać, która będzie najlepsza, najbardziej efektywna, najmniej wymagająca, i co najważniejsze, najmniej czasochłonna. Jest kilka podejść, które możemy wdrażać w naszym domu, aby wprowadzić dwujęzyczność zamierzoną, a według mnie jedna z nich jest szczególnie warta uwagi. Ale zacznijmy od początku i sprawdźmy, na czym polegają poszczególne metody.

OPOL (One Parent One Language), czyli jeden rodzic, jeden język.

Jak sama nazwa wskazuje, polega na tym, że jeden z rodziców mówi do dziecka w jednym języku, a drugi w drugim. Oznacza to, że dziecko ma kontakt z oboma językami, więc uczy się w nich mówić jednocześnie. Metoda ta jest stosowana głównie w rodzinach mieszanych, w których rodzice są różnej narodowości i mają inne języki ojczyste.

Czas i miejsce (T&P Time and Place)

To metoda polegająca na zmianie języka, którym komunikujemy się z dzieckiem, biorąc pod uwagę miejsce i/lub czas. Na przykład rano mówimy po polsku, po południu po angielsku, a w weekend bawimy się po angielsku itp. Albo na czas gier i zabaw dołącza do nas jakiś specyficzny przedmiot, np. żółta mata, niebieski koc lub cokolwiek innego, co wyróżnia to miejsce i za każdym razem będzie towarzyszyło nam podczas zabaw w języku angielskim. Dziecko będzie kojarzyło, że teraz porozumiewamy się w języku angielskim.

Język mniejszości w domu (mL@H minority language at home)

To metoda głównie stosowana przez rodziny na emigracji. Przykładowa sytuacja, w której mamy z nią do czynienia: Polacy mieszkający w Stanach Zjednoczonych – w domu porozumiewają się po polsku, a ich dzieci i tak nauczą się angielskiego, bo są nim otoczone poza domem.

Metoda mieszana, czyli metoda łącząca w sobie wymienione powyżej podejścia. Polega na tym, że rodzina używa raz jednego języka, raz drugiego, w zależności od sytuacji oraz potrzeb.

Wprowadzenie dwujęzyczności — którą metodę wybrać?

Ekspertka w dziedzinie, językoznawca z Uniwersytetu Śląskiego, dr Sonia Szramek-Karcz, przeprowadziła badania w formie obserwacji, wywiadów i studiów przypadków polskich rodzin dwu- i wielojęzycznych. Okazało się, że największy wpływ na przyswajanie przez dzieci języka obcego miało przede wszystkim podejście rodziców. Czynnikami warunkującymi prawidłowy przebieg dwujęzyczności zamierzonej są rodzice oraz ich podejście do siebie i świata, a nie poziom biegłości językowej czy ich miejsce zamieszkania (różne części Polski). Rodziny, które swobodnie podchodziły do przekazywania języków dziecku, osiągnęły lepsze efekty. Jednakże swobodnie nie jest tożsame z: dziś nie mam weny, więc nie mówię po angielsku.

Swobodnie oznacza:

• nie wywieram presji na sobie,
• nie wywieram presji na dziecku,
• nie porównuję się ze znajomymi, którzy też wychowują dzieci w dwujęzyczności zamierzonej,
• akceptuję swoje ograniczenia językowe (wspieram się dodatkowymi materiałami),
• porzucam przekonanie, że zaszkodzi to dziecku, namieszam mu w głowie – dzieci mają znacznie lepszą od dorosłych umiejętność porządkowania struktur językowych,
• porzucam podświadome przekonanie, że nasza komunikacja w języku angielskim zostanie negatywnie odebrana przez otoczenie (moim zdaniem to wręcz powód do dumy, ale mimo to wielu z nas boi się oceny innych).

Która metoda sprawdza się w mojej rodzinie?

Zacznę od tego, że od samego początku wiedziałam, że zarówno ja, jak i mój mąż będziemy mówili do naszego dziecka po polsku i po angielsku. Między sobą komunikujemy się w znacznej większości po polsku, ale raz, dwa razy dziennie rozmawiamy po angielsku (i było tak dużo wcześniej zanim nasze dziecko przyszło na świat). Dlatego u nas sprawdza się strategia mieszana, w której ja głównie bawię się z naszym maluchem po angielsku, śpiewam, czytam, mówię rymowanki, mój mąż natomiast bawi się, śpiewa i czyta po polsku, ale mówi też po angielsku.

A jaka metoda sprawdza się u Ciebie? Może zastanawiasz się nad wprowadzeniem dwujęzyczności w Twoim domu i nie wiesz, od czego zacząć? Podziel się w komentarzu lub napisz bezpośrednio do mnie.

Źródła:

Meisel Jurgen M. Bilingual Children. A Guide for Parents, Cambridge University Press 2019.

Pearson Zurer B., Jak wychować dziecko dwujęzyczne. Poradnik dla rodziców (i nie tylko),Media Rodzina 2013.

Ruiz Martín A. Mixes system 1: A language strategy for bilingual families, Carlos III University, Hiszpania 2017.

Szramek-Karcz Sonia. (2016). The success of non-native bilingualism in Poland. “Lingwistyka Stosowana” Vol. 17, iss. 2 (2016), s. 93-102.